Tài sản trí tuệ (TSTT) là những tài sản thu được từ các hoạt động trí tuệ, như các sản phẩm về khoa học kỹ thuật, các ý tưởng sáng tạo, bí quyết kinh doanh, các tác phẩm văn học nghệ thuật, phần mềm máy tính, giống cây trồng mới, sáng chế …
Tài sản trí tuệ thuộc loại tài sản vô hình, hình thành và phát triển trong quá trình sản xuất và kinh doanh của doanh nghiệp. TSTT cũng bao gồm như: nguồn nhân lực, cấu trúc tổ chức (quy trình, biểu mẫu, quy chế …) và các mối quan hệ của doanh nghiệp (tập khách hàng, đối tác…). Mỗi yếu tố đều có vai trò quan trọng góp phần tạo nên sự thành công của doanh nghiệp.
Có thể phân chia các tài sản trí tuệ dựa vào nguồn gốc phát sinh thành các nhóm sau đây:
- Các tài sản trí tuệ mang bản chất khoa học kỹ thuật, gồm:
Các thông tin – bí quyết kỹ thuật, các sáng chế, các tài liệu hướng dẫn kỹ thuật, các bản vẽ, bản thiết kế, công thức, dữ liệu tính toán, dữ liệu thử nghiệm, phần mềm máy tính, cơ sở dữ liệu, công trình nghiên cứu, đồ án quy hoạch, sơ đồ bố trí/sắp xếp; giống cây trồng…
- Các tài sản trí tuệ là sản phẩm sáng tạo văn học, nghệ thuật, gồm:
Các tác phẩm văn học, tác phẩm âm nhạc, mỹ thuật ứng dụng, tác phẩm điện ảnh, các cuộc biểu diễn, chương trình phát sóng, các bản ghi âm/ghi hình…
- Các tài sản trí tuệ là sản phẩm sáng tạo trong hoạt động kinh doanh, gồm:
Bí mật thương mại, tên thương mại, nhãn hiệu hàng hoá/dịch vụ, tên miền, …
Rất nhiều doanh nghiệp trên thế giới đã nhận biết, bảo vệ, khai thác và phát triển tốt tài sản sở hữu trí tuệ, mang lại lợi nhuận ngày càng cao, đảm bảo cho hoạt động sản xuất kinh doanh phát triển bền vững. Theo báo cáo phân tích của Tổ chức AIAF cách đây hơn 10 năm, thì tỷ lệ tài sản vô hình (chủ yếu là tài sản trí tuệ) trên tổng giá trị tài sản của một số doanh nghiệp hàng đầu chiếm từ 69 – 89%, riêng phần giá trị của nhãn hiệu từ 29,97 đến 69,64 tỉ đôla.
